Margarita Osipian

Van de boerderij tot in de koelkast

Verspilling in de voedselproductieketen

1.3 miljard ton voedsel geproduceerd voor consumptie door mensen raakt verloren of wordt verspild en dat elk jaar op mondiale schaal! Met tegelijkertijd mondiale voedsel tekorten en verpillende overproductie van oogst, is verandering hoognodig! Hoe komt het dat er zo veel verspilling plaatsvindt en te meer, hoe kunnen we het voorkomen?

Vergroot

a shopping cart full of herbs at 'over datum eetclub I' - Mar-Ina Uhrig

Voedselverspilling komt door de gehele voedselproductieketen heen voor. Op grote schaal industrieel en op kleinere schaal vanwege voedselwetten die de kwaliteit trachten te controleren. Ook wordt voedsel verspild door ontoegankelijkheid tot eten dat onnodig weggegooid zal worden.

Waarom wordt al dit eten verspild?

Volgens het FAO report uitgekomen in mei 2011, raakt grofweg een derde van het voedsel geproduceerd voor consumptie door mensen verloren of mondiaal verspild, wat neerkomt op 1.3 miljard ton per jaar. Voedsel wordt verspild in elk stadium van de voedselproductieketen, van het niveau van agriculturele productie tot de uiteindelijke consumptie door huishoudens.

Terwijl in lage inkomenslanden voedsel meestal teloor gaat tijdens de productie en het verwerken ervan in de voedselproductieketen, gaat het in geïndustrialiseerde landen meestal teloor wanneer overproductie de vraag overstemt. Agriculturele voedselverspilling is vaak te wijten aan veiligheidsmaatregelen genomen door boeren om zich in te dekken wanneer oogsten mislukken door het weer of door een insectenplaag, zodat er dus nooit een tekort aan voedsel kan ontstaan. Echter, deze voorzorgsmaatregel leidt tot een teveel aan oogst welke in de meeste gevallen verspild wordt.

Vaak is het puur om esthetische of fysieke mankementen aan het voedsel dat maakt dat ze afgeschreven wordt, of als dierenvoer verwerkt. Deze focus op het uiterlijk van voedsel, zonder aandacht voor de kwaliteit, begint al op de boerderij. Op sommige boerderijen wordt voedsel door een fotografisch sensorische machine geselecteerd, deze herkent wanneer een wortel niet voldoende oranje is of niet recht genoeg. De wortel wordt dan direct naar het afval verwezen. De relatie tussen kwaliteit en uiterlijk zet zich voort op de markt waar mensen kiezen voor mooi voedsel.

Wat kunnen we doen?

Het overgrote deel van de voedselverspilling komt later in de agriculturele cyclus voor, om precies te zijn op het punt waar de productie de markt bereikt. Een herziening van de systemen van oogstproductie is nodig. Dit vereist grootschalige wettelijke nationale en internationale veranderingen. Terwijl we actief werken om deze grootschalige veranderingen in beweging te brengen, zijn er andere dingen die we als individuen kunnen doen om voedselverspilling te verminderen.

Verander je houding

We zijn geobsedeerd door volledig gevulde planken in de supermarkt en oneindig veel keuze op de markt. Een brede keuze aan producten verhoogt de kans dat een aantal ervan de “te verkopen voor” datum bereikt alvorens daadwerkelijk verkocht te zijn, en zo verspild dreigt te worden. Consumenten verwachten van winkeliers dat de planken welgevuld zijn, maar voortdurend aangevulde winkelplanken betekent dat producten waarvan de houdbaarheid bijna verstrijkt vaak genegeerd worden.

Volgens het eerder genoemde FAO rapport: “de overvloed en consumenten hun houding leiden tot hoge voedselverspilling in geïndustrialiseerde landen”, maar “wellicht is een van de meest belangrijke redenen voor voedselverspilling op het consumptieniveau in rijke landen wel dat mensen simpelweg welvarend genoeg zijn het zich te kunnen veroorloven om voedsel te verspillen.

Radio Nederland Wereldwijd heeft een interessante video over dumpster diving in Nederland.

Je kunt ook TrashWiki lezen, een gids uit samenwerkingsverband voortgekomen over het creëren van waarde uit afval. Deze is geschreven door dumpster divers en freeganisten, ofwel personen die zich tegen voedselverspilling verzetten door middel van hun levensstijl.

Alternatieve ruimtes creëren

De creatie van lokale systemen in gemeenschappen voor het opgebruiken van voedsel dat normaliter verspild wordt kan de houding ten overstaan van voedsel veranderen. We kunnen lokale markten creëren voor producten die gemerkt zijn als ‘onder de standaard’. Commerciële - en liefdadigheidsorganisaties zouden voor de verzameling, verkoop of gebruik van weggeworpen producten kunnen zorgen die nog steeds veilig zijn voor consumptie.

Food Not Bombs is een mondiale organisatie van autonome groepen die dumpster voedsel bereiden en gratis serveren.

Of je kunt je eigen Over Datum Eetclub hier organiseren, waarin je gebruik maakt van producten met een verlopen houdbaarheid om een heerlijke en gezellige maaltijd met al je vrienden te maken.

Het is tijd dat we ons afvragen waarom het een criminele daad is voor een individu om eten uit het afval te zoeken, maar het geen criminele daad is voor supermarkten, restaurants en industriële voedselproducenten om grote hoeveelheden van goed en perfect eetbaar voedsel weg te gooien!

An interview with John and Michael at the 'over datum eetclub 2' about the politics of food waste Door: Margarita Osipian

Alle rechten voorbehouden
Met: Mika Mcho