Geert-Jan Strengholt 1 jan 2003

Windows 17.01

Joes Koppers

De doorsnee automobilist die vol gas de tunnel indook zal het zeker ontgaan zijn. Maar hij die stapvoets in de avondspits de Mediamatic Supermarkt voorbijgleed zal wellicht even met zijn ogen geknipperd hebben.

Windows van Joes Koppers toont achter drie ‘vensters’ ogenschijnlijk een gewone tentoonstellingsopening, mensen, een hapje, een drankje... Maar dan, voor een kort moment, wordt dat beeld verstoord als één van de vensters zich focust op een bezoeker en haar volgt door de ruimte. Het venster maakt zich los van zijn vaste positie, overschrijdt zelfs de kaders van de andere vensters, om zich dan weer te fixeren. De trompe-l’oeil laat zich even zien voor wat ze is, een optische illusie, een gemanipuleerde projectie van een eerdere opname.

De associaties rond Windows dringen zich in snel tempo op, het drieluik, de trompe-l’oeil... Of de splitscreen techniek uit de films van de jaren 70, recentelijk herontdekt in TV-series als 24 om simultaniteit te verbeelden. De titel die Joes Koppers aan zijn project meegeeft verwijst echter naar een veel minder prozaïsche connotatie, namelijk die van de vensters in het bekende computer besturingsprogramma.

Windows is dan ook een extrapolatie van een langlopende fascinatie met browsers in het algemeen, en browser-vensters in het bijzonder. Browsers geven en bepalen het zicht op informatie aanwezig locaal in de computer of op een netwerk. Ze zijn verre van neutraal of transparant, en geven een uiterst selectief, door de techniek van de browser gevormd beeld van het digitale domein. Ze bepalen hoe we naar data kijken en welke route we door beschikbare data kunnen volgen. In een doorlopend onderzoek probeert Joes Koppers hieraan te tornen door bekende browserconventies te doorbreken.

Op new.usemedia.com zijn een aantal recente experimenten te zien die zich richten op het (browser) venster. Het uitgangspunt voor deze projecten is de vraag wat zou er gebeuren als het venster een ‘echt venster’ zou worden, en een beeld zou geven van wat er onder/achter ligt?. Het eerste project op de site heeft een treffende overeenkomst met Windows. Een drieluik van vensters tonen samen één beeld. In eerste instantie niets bijzonders, maar de vensters gedragen zich niet zoals je zou verwachten. Wanneer één van de vensters wordt ‘opgepakt’ en versleept blijkt het slechts een transparant kader te zijn over een schermvullende afbeelding. Het venster regeert niet meer over de data, maar is afhankelijk geworden van haar positie en het gedrag van de gebruiker.

In Windows, de near-real-life variant van dit online project, gebeurt eigenlijk het omgekeerde. Hier krijgen echte vensters door middel van video editing en projectie een eigen gedrag dat in werkelijkheid niet kan bestaan. Ze bepalen actief wat er te zien is en verliezen hun transparantie en onschuld.