Niemandsland?

5 Nov 2008
17 Dec 2008

Verscheurd, verdrukt en verdrongen. Dat is het beeld dat over het algemeen bestaat van het Palestijnse volk. Sinds de dood van Yasser Arafat meer verdeeld dan ooit, sinds 1948 in continu conflict met Israël om nog enigszins te kunnen leven op het kleine beetje land dat voor hen is overgebleven. Maar de muur die Israël rond hen heeft opgetrokken, betekent niet dat zij ook op cultureel gebied zijn afgesloten. Dat Palestijnen zich sterk betrokken en verbonden voelen met de rest van de wereld, maar zich tegelijkertijd bewust zijn van hun eigen afkomst, is te zien in de tentoonstelling Niemandsland? in Gemak.

Economische blokkades, de Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook en het ontbreken van een werkelijke, functionerende regering, heeft voor diepe verdeeldheid onder de Palestijnen gezorgd. Gaza wordt beheerst door Hamas, terwijl de – door het Westen en Israël meer geaccepteerde – Fatah-beweging van president Abbas, die geen deel uitmaakt van de huidige interim-regering, het voor het zeggen heeft op de Westelijke Jordaanoever. Ramallah is daarvan het relatief florerende centrum, dankzij internationale financiële steun en redelijk weinig Israëlische bemoeienis.

In Niemandsland komen kunstenaars aan het woord die zich bezighouden met deze fragmentatie van de Palestijnse identiteit en die pogingen doen om een nieuwe inhoud te geven aan wat het is om Palestijn te zijn, permanent veroordeeld tot Niemandsland. Raeda Saadeh, een jonge performance-kunstenares uit Oost-Jeruzalem, gebruikt bijvoorbeeld haar lichaam om uiting te geven aan onoplosbare dilemma’s van identiteit. Schilder Shadi al-Zaqzouq geeft met zijn installatie Red Line, die bestaat uit veertig kartonnen dozen met daarin op de bodem schilderijen, tekeningen of spiegels, aan hoe ingesloten de bewoners van Gaza zich voelen. De bewegingsvrijheid van de Palestijnen is danig belemmerd door ontoegankelijke wegen, checkpoints en barrières, alles onder het mom van veiligheid. Dit wordt, soms op ironische wijze, in beeld gebracht in video’s van onder meer Multiplicity en Sharif Waked en door de foto’s van Rula Halawani.

Bij de tentoonstelling Niemandsland? vindt een uitgebreid activiteitenprogramma plaats, met onder meer een unieke performance door Raeda Saadeh, filmvoorstellingen en debatten op dinsdagavonden en een groot seminar op 16 en 17 oktober over de positie die Jeruzalem inneemt in dit conflict, zowel vanuit Palestijns, Israëlisch als ‘extern’ perspectief. Meer informatie over deze activiteiten en het seminar is te vinden op www.gemak.org.