Ter inleiding
Goeree-Overflakkee is een Zuid-hollands eiland onder Rotterdam. Met veertien dorpskernen van Ooltgensplaat (oost) tot Ouddorp aan Zee (west), 60 kilometer, vier gemeenten (Oostflakkee, Middelharnis, Dirksland en Goedereede) en 50.000 inwoners. Vergrijzing, ontgroening, krimp, (bestuurlijke) versnippering, ontbreken economische dragers en eilandelijk elan bedreigen vitaliteit en staan vernieuwing in de weg. De mogelijke gemeentelijke samenvoeging geeft vooralsnog vooral hakken in het zand in plaats van een aanloop.
De kop van het eiland -Goeree-, (Ouddorp, Brouwersdam naar Schouwen-Duiveland) is toeristisch en recreatief waardevol. Op het Flakkeese deel van het eiland wordt driftig gezocht naar economische dragers die renderen en mensen kunnen binden. Sociale cohesie staat ook op het platteland onder druk, het sprookje van het dorp, waar mensen elkaar groeten, bestaat niet meer.
Ten overvloede wordt vermeld dat een culturele infrastructuur ontbreekt. De culturele netwerken zijn versnipperd, het lukt nog niet om ze duurzaam te verbinden. Vanuit het Diekhuus (de voormalige school) worden samenwerkingsinitiatieven genomen maar dat trefcentrum krijgt een commerciele grondslag, ik ben bang dat daarmee de informele contacten waarmee netwerken zich ontwikkelen worden bemoeilijkt in plaats van gestimuleerd.
Het Diekhuus werd na de Watersnoodramp van 1953, geschonken door Australische kerken, ingericht als clubhuis waar met doelgroepen van jong tot oud sociaal-culturele activiteiten werden georganiseerd. Vanaf het begin was altijd een culturele component (film, muziek, expositie, creativiteit) die veranderingsgezind was. In die traditie werk ik vanaf 1983 als sociaal cultureel werker op Goeree-Overflakkee en heb ik verantwoordelijkheid gedragen, zoekend naar wat mensen inspireert en verbindt. Tegenwoordig als cultureel opbouwwerker.
Voorgeschiedenis: Meekrap, Mare, Tram
Wij ontdekten in 2000 dat in culturele activiteiten mensen van harte betrokken konden raken bij een verhaal over Goeree-Overflakkee. Een oude caravanstalling werd afgebroken. Het bleek een voormalige "meestove", een drogerij voor meekrapwortels, een lucratief gewas dat tot het einde van de 19e eeuw op het eiland werd geteeld als grondstof voor rode verf. Een lang verhaal in het kort: we maakten een muziektheater voorstelling Meekrap op het Diekhuusplein, een Meekrap Roodshow voor de 30 basisscholen en Kraplak (een project met amaturschilders). Later ontwikkelden we Getekend en Mare (als de Zee spreekt) over het eiland en het dreigende water. En vorig jaar brachten we de Goeree-Overflakkeese Tram terug in het landschap, de voormalige verbinding met Rotterdam. Aangemoedigd door het succes van deze multidimensionele culturele projecten richtten we een digitaal cultuurplein in met informatie over eilandelijke culturele activiteiten en organisatoren.
Bekostiging was de eerste jaren geen probleem, het provinciale actieprogramma cultuurbereik bood voldoende mogelijkheden voor deactiviteiten. Maar onderwijl lukte het niet om de vier gemeenten te verplichten aan versterking van de culturele infrastructuur en de centrumgemeente wilde niet opdraaien voor die kosten, daar werd bezuinigd. De tragiek van deze jaren is dat een algemeen gewaardeerd cultureel proces niet de minimale professionele ondersteuning krijgt die nodig is voor continuiteit. We staan al twee jaar stil en komen niet uit de modder.
