Bijeenkomst Netwerk CS & Groningse kunst en cultuursector
Op donderdag 6 november 2003 organiseerde Cultuurscouts Groningen in samenwerking met Netwerk CS een bijeenkomst voor de culturele sector in Groningen. De bijeenkomst vond plaats in Huize de Beurs te Groningen. Het doel van deze bijeenkomst was om wederzijds kennis te maken met elkaars werkpraktijk. Netwerk CS ondersteunt en faciliteert kunstinstellingen bij het diverser worden. Dit gebeurt vanuit een integrale aanpak, waarbij de aandacht vooral uitgaat naar verkleuring en verjonging op het gebied van publieksbereik, programma en personeel. Netwerk CS is vooral in de randstad actief geweest en wil in de komende periode het werkgebied uitbreiden. Daarbij is het belangrijk dat het Netwerk zichtbaar wordt in de rest van Nederland en dat het de diversteitsbehoeften inventariseert en daarop inspeelt.
Tijdens de bijeenkomst is kennis uitgewisseld over de kansen en aanknopingspunten voor diversiteit in de Groningse culturele sector.
Presentatie Netwerk CS
Eind 2001 is Stichting Netwerk Diversiteit opgericht. Vanaf 1 maart 2002 voert Stichting Netwerk Diversiteit de naam Netwerk CS. Daarbij staat CS voor het Latijnse cum suis wat letterlijk ‘en de zijnen’ betekent. Dit maakt duidelijk dat het netwerk pas iets is als er leden zijn. CS roept ook de connotatie op met Centraal Station: een vertrek-, aankomst- en (info)verzamelpunt van heel veel verschillende mensen. Een beeld dat past bij een netwerk dat zich richt op het vergroten van diversiteit. Netwerk CS telt ruim 350 leden, uit 227 culturele organisaties.
Voorstelronde Groningse culturele sector
Jan Pier Brands, coördinator culturele diversiteit en popeducatie voor Cultuurscouts Groningen. Cultuurscouts Groningen heeft tot doel het scouten van jong talent, hen te stimuleren en een podium aan te bieden.
Jan Kuiper, directeur van Stichting Jungle Warriors. Jungle Warriors heeft tot doel in Friesland, Drente en Groningen activiteiten op het gebied van dans en wereldmuziek te organiseren. Het gaat hierbij vooral om cultuurparticipatie van jongeren van het middelbaar onderwijs.
Ronald Bangma, directeur poppodium Vera. Vera is een poppodium voor jongeren en programmeert voornamelijk alternatieve pop.
Eric op het Eijnde, directielid van jongerencultuurpodium Simplon. Simplon richt zich op jongeren vanaf twaalf jaar en organiseert onder andere Kidsdagen en de voorronde van de Kunstbende.
Jan Brouwer, directeur Kunstencentrum Groningen. Het kunstencentrum biedt een cultureel cursus- en opleidingsaanbod voor jongeren van 15 t/m 22 jaar. Het aanbod is disciplinebreed, van muziek, theater, dans, zang tot beeldende kunst.
Culturele diversiteit
De gehele culturele sector van Groningen is uitgenodigd. Het valt op dat bijna alleen het muziek- en jongerensegment van de sector vertegenwoordigd is. De meer gevestigde kunstinstellingen laten het afweten. Volgens de aanwezigen is dit niet raar aangezien muziek de meest toegankelijke kunstvorm is en jongeren de meest cultureel diverse bevolkingsgroep vormen in Groningen.
De programmering van culturele instellingen is de bindende factor met het publiek. In de praktijk ziet men dat het aanbod niet meer automatisch aansluit op het publiek, dit i.v.m. de veranderende bevolkingssamenstelling. In Groningen voelt men de urgentie om te veranderen en aandacht te besteden aan culturele diversiteit.
Voor organisaties die zich op nieuwe doelgroepen oriënteren en met nieuw aanbod experimenteren is het niet makkelijk om in de hele organisatie draagvlak te kweken. Er worden veel (multiculturele) projecten opgezet, maar op beleidsniveau is weinig ondersteuning. Een van de aanwezigen zegt dat zijn organisatie zich specifiek richt op ‘nieuwe’ doelgroepen en merkt dat er veel aanbod is van ‘nieuw’ talent. Het nieuwe talent vindt geen aansluiting bij de gevestigde culturele organisaties. ‘Kwaliteit’ is vaak een probleem. Hoe beoordeel je nieuwe uitingen of nieuw talent als het nog in ontwikkeling is en op welke plekken kunnen deze ontwikkelingen op een goede manier getoond worden?
Het aangaan van samenwerkingsverbanden met verschillende culturele organisaties en groepen is een manier om het publieksbereik te vergroten en het programma te vernieuwen.
Een deelnemer geeft aan dat het artistiek-inhoudelijke aspect altijd het uitgangspunt is. Voor muziek is dat bijvoorbeeld ‘ritme’. Door diverse muziekorganisaties en muzikanten vanuit verschillende muziekstromingen en culturen aan elkaar te koppelen kunnen betekenisvolle artistieke ontwikkelingen ontstaan. Deze werkwijze kan natuurlijk op andere disciplines toegepast worden, met dichters, theatermakers, etc. Alle aanwezigen geven aan de noodzaak van culturele diversiteit in te zien. Daarbij is het van belang dat op het gebied van culturele diversiteit structurele samenwerkingsverbanden ontstaan tussen gevestigde kunstinstellingen en kleinere organisaties.
Kansen en aanknopingspunten
Het thema ‘culturele diversiteit’ is in vergelijking met de randstad niet zo’n urgente kwestie in Groningen. Groningen kan leren van de fouten en ‘best practices’ uit de randstad. Door een breed gedragen gemeentelijk beleid te formuleren kan ‘culturele diversiteit’ goed verankerd worden in de Groningse culturele sector.
In het komende jaar wil Netwerk CS pioniers binnen culturele organisaties ondersteunen bij het creëren van draagvlak. Pioniers zijn medewerkers die binnen culturele instellingen diversiteitsprojecten uitvoeren en daarmee meer diversiteit in het programma en publieksbereik bewerkstelligen. In de werkpraktijk zien aanwezigen dat de resultaten van veel projecten niet in het beleid opgenomen worden.
Een groot knelpunt is het publieksbereik. De ervaring is dat de communicatie naar nieuwe doelgroepen over multiculturele projecten niet goed verloopt. Bij onvoldoende publieksbereik verdwijnt zo’n project.
Vooral het bereiken van jongeren kost veel tijd en geld. Het bereik van jongeren vraagt een andere aanpak. Vanuit dit oogpunt is het belangrijk om structureel budget vrij te maken voor speciale pr- en marketingactiviteiten. De reguliere communicatiemiddelen, zoals seizoens- en maandbrochures zijn vaak niet hip en aansprekend genoeg. Voor dit soort veranderingen moet wel een nieuwe visie en beleid geformuleerd worden.
Hoe zit Groningen demografisch gezien in elkaar?
De aanwezigen weten niet hoe de demografie van Groningen er precies uitziet. Als instellingen een ander publiek willen bereiken of een multicultureel project uit willen voeren dan is het vrij makkelijk om naar een Asielzoekerscentrum te gaan. Op dit moment verdwijnen de meeste AZC’s en volgens de deelnemers bestaat in Groningen niet zoiets als een ‘Schilderswijk’ of ‘Bijlmer’. Er moet dus naar andere manieren gezocht worden om nieuwe doelgroepen te bereiken. Men weet niet precies wat het exacte percentage van ‘nieuwkomers’ is in Groningen. De leeftijdsopbouw is ongeveer gelijk aan de rest van Nederland.
Waar heeft Groningen behoefte aan als het gaat om culturele diversiteit?
Er is veel weerstand vanuit en binnen de culturele organisaties. Men vraagt zich af hoe draagvlak voor culturele diversiteit gekweekt kan worden en hoe de implementatie in het beleid kan plaatsvinden. Netwerk CS ontwikkelde een Stappenplan Diversiteit, een instrument waarlangs culturele organisaties stapsgewijs een diversiteitsbeleid kunnen formuleren, uitvoeren en implementeren. Maar de praktijk leert dat veranderingsprocessen binnen organisaties taai zijn. Het een kwestie is van een lange adem.
De kwaliteit van nieuwe projecten en cross-overactiviteiten zou kunnen verbeteren als er meer structurele aandacht is voor coaching en talentontwikkeling. In één van de organisaties wordt wel aan talentontwikkeling gedaan, maar het resultaat is nog niet optimaal. Wellicht moet het op een andere manier aangepakt worden. Er mist een accommodatie waar nieuwe ontwikkelingen kunnen groeien en rijpen. Simplon zou een goede locatie kunnen zijn. Het zou goed zijn als alle instellingen op een of andere manier zouden bijdragen aan de vormgeving en inbedding van kwaltiteits- en talentontwikkelingsprojecten.
Wat kan Netwerk CS in Groningen doen?
Netwerk CS zou i.s.m. de Groningse sector een workshopdag willen organiseren waarop diversiteitskennis tussen instellingen uit de Randstad en Groningen uitgewisseld wordt. Voor leden van Netwerk CS zou het interessant zijn om te zien welke diversiteitskwesties binnen de Groningse sector spelen en op welke wijze die opgepakt worden. Het is belangrijk om het gesprek over culturele diversiteit in de kunsten gaande te houden. De bijeenkomst wordt afgesloten met het voornemen Netwerk CS nogmaals uit te nodigen om dieper op het onderwerp diversiteit in te gaan.