Ino Paap, Nadya Peek

Een plekje op het internet

Over het Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland.

Mediamatic heeft het Digitaal Monument ontworpen en gebouwd in opdracht van het Internationaal Instituut voor de Sociale Geschiedenis (IISG). Het Digitaal Monument is gebouwd om een beeld van de Joodse gemeenschap in Nederland schetsen, zoals het was net voor en tijdens de tweede wereldoorlog. Het is gemaakt zodat de herinnering van tienduizenden joden niet zomaar kan wegvagen. Ter toelichting van het Digitaal Monument een interview met de Mediamatic interactieontwerper Ino Paap.
Vergroot

Digitaal Monument Joodse Gemeenschap -

i: Het Digitaal Monument Joodse Gemeenschap is een plek waar alle Nederlandse joden die in de oorlogsperiode zijn overleden een plekje hebben gekregen. Er is gekozen voor een digitale plek zodat je meer informatie kwijt kan, meer over een persoon kan vertellen. Het is dus ook veel meer een sociaal monument, waarin je dus niet alleen een naam ziet, zoals dat in een steen gebeiteld wordt, maar dat je meer over de achtergrond en de leefomstandigheden van die mensen te weten komt. Iedere persoon heeft een eigen pagina met informatie, en de mensen die bij elkaar in een gezin woonden of bij elkaar in huis woonden staan bij elkaar op een een gezinspagina, en de mensen die weer in een straat woonden kregen dan weer een straat pagina. Op de adrespagina staan de gezinnen naast elkaar zodat je "door de buurt kan wandelen".
n: en dan een stadspagina?
i: nee, er is geen stadspagina. Maar op de homepage van de site kun je wel zoeken op een stadsnaam. Iedereen die in de oorlog overleden is heeft daar ook een plekje, een kleurtje, en een hoogte. Afhankelijk van je leeftijd en je geslacht krijg je een hoogte en een kleurtje. Iedereen is een pixel breed en een, twee of drie pixels hoog. Volwassenen zijn drie pixels hoog, kinderen tussen de 6 en 21 zijn twee pixels hoog, en baby's tot 6 jaar een pixel hoog.
n: En de plek van de pixels in het plaatje, waar heeft die mee te maken?
i: De mensen zijn achter elkaar gesorteerd op volgorde van hun adres. Dus Manfred Laupheimer van de Aalsmeerderweg uit Aalsmeer staat bovenaan, en het gezin ZIlverberg van de Van Galenstraat uit Zwolle helemaal onderaan.
n: Hoe gebruikt iemand dan het Joods Monument? Of is het niet iets waar je gebruik van maakt?
i: Ja zeker wel. Wat we hebben geprobeerd is om iedereen een gelijke eigen plekje te geven, dus iedereen heeft een eigen plekje op de homepage, waarbij de belangrijke mensen niet groter zijn dan de andere, maar als je op zo een persoon klikt, dan kom je gewoon meteen in de leefwereld van dat gezin. Je komt dus meteen bij een gezin uit. Je kan dan gelijk zien hoe die gezin leefde en wie er deel uit maakten.
n: Worden er nieuwe persoon pagina's aan toegevoegd, of is dat al klaar?
i: Er worden alleen pagina's gemaakt voor joden die overleden zijn voor een bepaalde datum, 8 mei 1945, maar ondanks dat er gebruik gemaakt is van veel verschillende bronnen, is het natuurlijk niet foutloos en er worden via de website veel aanvullingen gedaan. Bijvoorbeeld als iemand onterecht geregistreerd was als overlevend, en van het een of ander toch overleden was, dan moet hij alsnog een pagina krijgen.Een bijzonder onderdeel van de website zijn twee filmpjes, gemaakt door een tandarts uit Leeuwarden. Deze fimpjes laten zien hoe een joods gezin wordt weggevoerd uit hun huis en hoe even later de meubeld uit hun huis wordt gehaald. We hebben van dit huis een 3D animatie gemaakt waarmee bezoekers van het Monument door het huis kunnen gaan en in iedere kamer zien ze welke meubels er in die kamer aanwezig waren.Wat we er als apart project in hebben gezet, is dat er twee filmpjes gemaakt zijn, van een deportatie van een gezin door de overbuurman, en een andere film door de zelfde man gemaakt, over het leeghalen van het huis waarin dat gezin vertrokken is. Die hebben wij interactief gemaakt door dat huis hebben we helemaal te fotograferen en digitaal na te bouwen, en nu kun je in dat gebouw rondwandelen, en in iedere kamer staat een lijst van dingen die daar eerst aanwezig waren toen het gezin daar nog woonde.
n: Hoe was het Digitaal Monument project interessant voor Mediamatic om te ontwikkelen?
i: We hebben vooral aandacht besteed aan de structuur van de site, om die zo simpel en doorzichtig mogelijk te krijgen, want je probeert ondanks dat het zo een grote groep is, toch gelijk in te zoomen op persoonlijk niveau. Maar wat natuurlijk interessant is, is dat je gevraagd wordt een digitaal monument te maken, en dat is toch iets heel speciaals. Best een eer eigenlijk. Een groot ding, wat ook best wel een beladen onderwerp heeft, en om er dan toch iets inzichtelijk mee te maken. Het is ook een monument, om die mensen niet te vergeten, maar ook een informatiebron om meer weer te geven over hoe die gezinnen waren, hoe die mensen leven. Je kunt tenslotte gewoon door die straten wandelen, van gezin naar gezin, en als je iets opvallends ziet dan kan je daar naar toe.

http://www.joodsmonument.nl