Jonas Staal

Dit is de vraag: In wat voor maatschappij willen wij leven?

Willen wij ons leven echt alleen maar slijten als 'hardwerkende Nederlanders'?

Mijn gesproken bijdrage, maandag 20 juni geleverd tijdens de hoorzitting in de Tweede Kamer over de geplande bezuinigingen op kunst en cultuur.

Allereerst moet duidelijk zijn dat de aanslag op cultuur zoals het minderheidskabinet voorstaat een aanslag op de beschaving zelf is. De vernietiging van de Nederlandse culturele infrastructuur getuigt van niets anders dan slecht bestuur.
1. De keuze vandaag is die tussen de controlemaatschappij en de democratische samenleving. Deze regering staat een systematische aanval voor op alle kritische componenten in onze cultuur. Dat gaat rechters, politici, journalisten, onderwijzers, flexwerkers, academici en kunstenaars allen en gezamenlijk aan. De aanval op de een is een aanval op de ander. Dit gaat niet over kunst alleen, maar over de vraag in wat voor een maatschappij wij willen leven.
2. Het doel van een hoogontwikkelde samenleving is het bevorderen van het scheppend potentieel van elk mens. Willen wij ons leven echt alleen maar slijten als ‘hardwerkende Nederlanders’, als veredelde productiemachines? Is dat het enige wat onze politiek kan bedenken als toekomstbeeld? Tegenover de hardwerkende Nederlander stel ik de scheppende mens voor als werkelijk vooruitgangsideaal. Dat betekent dat persoonlijke ontplooiing, het behouden en delen van kennis en kritisch denken ter bevordering van democratisering centraal moet staan. Niet alleen voor kunstenaars, maar voor het volk als geheel. De scheppende mens – net zo goed een ‘hardwerkende Nederlander’ – hoort het doel van iedere zichzelf respecterende samenleving te zijn.
3. Kritische componenten in onze samenleving dienen zich te verenigen. Ik hoop dat u, net als kunstenaars, politici bent geworden omdat u wordt gedreven door idealen. Dat u van onze samenleving meer wilt maken dan een productiemachine alleen, maar u vooruitgang en democratisering voorstaat. De culturele infrastructuur die dit ideaal mogelijk maakt staat nu op het punt vernietigd te worden. En deze komt als zodanig nooit meer terug. Verenigt u met de krachten in onze maatschappij die de democratisering van kunst en cultuur met hart en ziel bevochten hebben, en van overheidsondersteuning nooit rijker zijn geworden. Democratie is een project wat wij allen behoren te delen, ik stel u voor hier naar te handelen.