Redactie MLNA

In gesprek met Dana Ponec

Directeur van Dana Ponec Architecten over innovatie, samenwerkingen en de toekomstige architectuursector

De architectuursector bestaat uit verschillende onderdelen, je hebt de toegepaste architecten dat zijn wij, maar ook theoretici en historici. De toegepaste architectuur - bureaus bevinden zich door de crisis in roerige tijden. We zijn afhankelijk van de vraag van de markt, en deze is door de crisis enorm afgenomen. Veel van mijn collega’s zitten nu thuis. Het lukt ons aardig de crisis ‘te overleven’, mede doordat we ook werken aan stedenbouwkundige opdrachten voor gemeentelijke overheden. Juist door de crisis worden deze activiteiten door gemeentes uitbesteedt omdat het eigen personeel wegbezuinigd wordt. Daarnaast blijven we op zoek naar nieuwe initiatieven bijvoorbeeld op het gebied van productontwikkeling en duurzaamheid.

Vergroot

wortel - Redactie MLNA

Innovatie

Helaas kan ik weinig innovatieve projecten uit de sector opnoemen, er vindt te weinig innovatie plaats. Dit ligt niet alleen aan de sector maar ook aan de opdrachtgevers. Zij blijven denken in oude structuren en bieden weinig ruimte voor vernieuwing. Maar het is ook onze taak om opdrachtgevers bewust te maken van het belang van vernieuwing. Ik ben vooral bezig met het verkopen van mijn producten en nieuwe ideeën, dit omvat 90% van al mijn werkzaamheden.

Om innovatie binnen de sector te stimuleren hebben we subsidie ontvangen van het Ministerie van VROM. Dit is een collectief project, ruim 30 architectuurbureaus werken hieraan mee. Er zal een innovatiescan uitgevoerd worden onder alle architectuurbureaus om te ontdekken wat er leeft in de sector en wat er verstaan wordt onder innovatie. Daarnaast worden er individuele projecten uitgevoerd zoals de introductie van een nieuw tekenprogramma, dit heeft grote gevolgen voor hoe de bureaus georganiseerd zijn. Dankzij deze subsidie kunnen we een hele nieuwe manier van efficiënter werken introduceren. Andere individuele projecten richten zich op duurzaamheid bijvoorbeeld op duurzame stedenbouw.

Samenwerken andere sectoren

Een van de meest interessante projecten die we recentelijk hebben uitgevoerd was in opdracht van de Gemeente Cuijk en Mooiland Vastgoed, een woningbouwcorporatie. Voor dit project hebben we samengewerkt met een beeldend kunstenaar. We hebben het ontwerp gemaakt voor een gebouw, en in dit gebouw was een passage die nog niet die wel een extra laag kon gebruiken.

De kunstenaar maakte een ontwerp voor kunstobjecten uitgevoerd in baksteen in deze passage. Een werkbeurs van de EKWC in Den Bosch maakte dit mogelijk. Maar voor de uitvoering van het project hadden we nog geen financiering. We hebben actief partijen benaderd en hebben overal ons idee gepresenteerd. Dit leidde tot een subsidie van de provincie Noord-Brabant. Daarnaast is Het project mede gefinancierd door verschillende partijen zoals de steenleverancier, de corporatie en de gemeente. Met name de samenwerking met de steenfabriek was erg interessant, ook fabrikanten moeten blijven innoveren en zijn dus altijd op zoek naar nieuwe mogelijkheden om samen te werken.

Leren samenwerken

Samenwerken met andere sectoren zoals de beeldende kunst kan echt een meerwaarde opleveren, die ook door opdrachtgevers wordt gezien. Maar dan moet het samenwerkingsproces op een goede manier worden vormgegeven, goed procesmanagement is hierbij een belangrijke voorwaarde. Hier kan nog veel aan verbeterd worden. Zo is kunst vaak in bouwprojecten de sluitpost. beter is om al in een veel eerder stadium in het ontwerpproces de samenwerking aan te gaan. Ook werken bemiddelende gemeentelijke instanties zoals BKOR (Beeldende Kunst in de Openbare Ruimte) vaak vertragend in een proces. Direct contact tussen de architect en de kunstenaar werkt vaak beter.

Sowieso zouden deze twee partijen elkaar vaker moeten opzoeken; ik ben zelf altijd op zoek naar kunstenaars waarmee ik zou kunnen samenwerken. Het zou heel goed zijn als ik ook actief benaderd wordt door kunstenaars. Wel heb ik gemerkt bij projecten waar samengewerkt wordt met kunstenaars dat er een groot verschil is tussen de werkwijze van kunstenaars en die van ons. We werken met harde deadlines, als een gebouw opgeleverd wordt dan moet ook alles af zijn. Voor kunstenaars is het vaak nog lastig deze manier van werken over te nemen. In dit soort werkprocessen is het heel belangrijk om met elkaar te blijven communiceren en van elkaar te leren.

Een Toekomstdroom

Heel vaak hoor je mensen zwijmelen over wijken gebouwd in de ‘jaren 30’-stijl. Waarom is iedereen hier zo van gecharmeerd? Omdat deze wijken zorgvuldig zijn ingericht met gebouwen die zeer gedetailleerd zijn. Dit soort detaillering zou nu te duur zijn om te verwerken in nieuwe gebouwen. Een van mijn fascinaties is om nieuwe materialen en productie processen te ontwikkelen die ervoor zorgen dat deze ‘art decoratif’ ook toegepast kan worden in nieuwe gebouwen. De bakstenen die we ontwikkeld hebben voor het project in Cuijk zijn hier een voorbeeld van. De manier waarop we in dit project hebben gewerkt is voor mij het beste voorbeeld van hoe je financiering uit de markt kunt halen en datgene kunt blijven doen waar je hart ligt en waar je goed in bent.