Thomas Pynchon – Gravity's Rainbow

Door Joep Stapel

28 okt 2009
24 feb 2010

In het negende hoofdstuk van Genesis verschijnt aan de hemel een regenboog. De regenboog is het teken van het verbond tussen God en al wat op de aarde leeft, de goddelijke belofte aan Noach en zijn zonen, de enige overlevenden van de zondvloed, dat het leven niet nogmaals zal worden weggevaagd.

Vergroot

flyer-w139-voorkant.jpg -

With:

Aan de apocalyptische hemel die Thomas Pynchon in zijn vuistdikke meesterwerk Gravity's Rainbow (1973) beschrijft verschijnt een heel andere boog, een teken van inktzwarte rook dat het tegengestelde van Gods belofte profeteert: de baan van de Duitse V2-raket op weg naar de totale vernietiging. In het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog en de chaotische periode onmiddellijk erna wervelen de Amerikaanse officier in Britse dienst Tyrone Slothrop en honderden andere personages rond door de ruïnes van Europa, in de maalstroom van dit wapen, ernaar op zoek, ervoor op de vlucht, gebiologeerd door het destructieve potentieel dat de mens heeft opgewekt.

Gravity's Rainbow is grote literatuur in de zin dat Ulysses, Moby-Dick en de Divina Commedia dat zijn: een genreoverstijgend, prismatisch, eindeloos gelaagd werk waarin de mythische en pathologische conditie van een compleet tijdvak – in dit geval de uit de doorgestoken pestbuil van de WOII voortwoekerende Nieuwe Orde – de maat wordt genomen. Een roman die legioenen bewonderaars op de been heeft gebracht, die gediskwalificeerd is als onnodig moeilijk en obsceen, die schijnbaar achteloos schakelt tussen de meest uiteenlopende registers, die scheikunde mengt met tarot, politiek met popmuziek, waarvan de duizenden bestaande samenvattingen allemaal een ander verhaal vertellen, een roman, in ieder geval, die de aanzienlijke moeite van het lezen meer dan loont.

Het doel van de leesgroep is het boek van kaft tot kaft uit te lezen. De indeling in zes ongelijke, tweewekelijks te verstouwen porties wordt later bekendgemaakt. Vanaf ongeveer € 12 zijn talloze edities van Gravity's Rainbow in paperback voorhanden, onderling alleen verschillend wat betreft de paginering (de oorspronkelijke uitgave telt 760 pagina's); daarnaast is er ook een iets duurdere Nederlandse vertaling in de handel. In overleg met de deelnemers kan eventueel een selectie worden gemaakt uit de omvangrijke secundaire literatuur over Pynchon en zijn hoofdwerk.

Joep Stapel studeerde muziekwetenschap en filosofie aan de Universiteit van Amsterdam. Als zelfstandig tekstschrijver op het gebied van muziek werkt hij voor onder meer het Concertgebouw en het Holland Festival. Eerder begeleidde hij bij W139 een leesgroep over Roland Barthes.