In elke nieuwsbrief die Netwerk CS tussen 2002 en 2008 verspreidde, werd een directeur geinterviewd over het diversiteitsbeleid van zijn of haar instelling. De interviews geven een mooi beeld van de ontwikkeling binnen organisaties en in de cultuursector.
februari 2005
De regen komt met bakken uit de hemel als ik voor Frascati sta. Ik ben drijfnat. Het is net na vijven. De eerste medewerkers van Frascati gaan naar huis, stappen naar buiten met een paraplu in hun hand. Nan van Houte, artistiek directeur van Frascati, komt met een pot thee in haar hand een trap afgelopen. We gaan aan een tafeltje zitten in een gezellige kleine zaal. Een moment is het alsof ik thuis kom. Mijn haren zijn nog nat van de regen, maar mijn moeder zit al met dampende glazen thee voor zich. Ik begin bijna te vertellen hoe mijn dag was, hoe nat en gehaast en vermoeiend, maar besluit op het laatste moment te vertellen waar het gesprek over moet gaan - misschien ook een beetje voor mezelf, want ik ben nat en gehaast en moe.
Van Houte luistert aandachtig als ik de drie P's van Netwerk CS opnoem: Programmering, publiek en personeel. 'Daar moet ik een leuk verhaal van maken,' zeg ik erbij.
'Dan moet je hele luchtige vragen stellen,' zegt Van Houte terug.
'Laten we het dan over Breakin'Walls hebben,' zeg ik. Breakin' Walls is het jaarlijkse jongerenfestival van Frascati. Met nationale en internationale theater -en dansvoorstellingen, spokenword, discussies en MC's. Dit jaar was het thema: To be or Wannabe. Een groot succes. 'Hoe is het festival ontstaan?' is mijn eerste vraag.
'In 2001 was de eerste editie van Breakin'Walls. We hebben één jaar twee afleveringen gemaakt, dus afgelopen november was de vijfde editie alweer. Toen we ermee begonnen, hadden we altijd wel een paar festivals in Frascati. Maar dit festival hebben we ontdekt door met steeds meer jongeren samen te werken. In 2000 werd het theater hier verbouwd, en zijn we een half jaar gaan werken in de Bijlmer. Daar kwamen we veel jongeren tegen, en met hen hebben we een project opgezet. De meeste van die groep wilden door. Moos van den Broek is toen in het verbouwde Frascati aangetreden als programmeur. En zij is die jongeren gaan coachen. Het festival is voortgekomen uit een aantal gesprekken. Er werd al snel een redactie gevormd, en het programmeren en produceren kon beginnen. Zoveel mogelijk door jongeren zelf. De eerste aflevering was meteen een succes.'
Is het makkelijk om geld vrij te maken voor het festival?
'Breakin'Walls wordt niet standaard gesubsidieerd. We doen het veelal met private fondsen, zoals stichting Doen en het VSB fonds. Het Amsterdams Fonds voor de Kunst heeft het ook een paar keer gesubsidieerd, maar die houden daar nu mee op. Ze willen niet langer dan twee à drie keer achter elkaar hetzelfde soort activiteit subsidiëren. Er is structurele subsidie aangevraagd, maar die hebben we niet gekregen. Bijna geen enkele instelling in Amsterdam heeft een hogere subsidie dan voorgaande jaren gekregen. We hebben voor Breakin'Walls niet een aparte aanvraag gedaan, maar het gewoon binnen ons beleidsplan aangevraagd, onder het kopje "werken met jongeren". Helaas zijn we niet extra gesubsidieerd. We zijn nu nog meer afhankelijk van private fondsen, dus zullen we nieuwe fondsen en sponsors moeten aanspreken. Maar ik hoop ontzettend dat het verhaal door vijf jaar ervaring sterk genoeg is geworden om die sponsors te vinden.
Misschien hadden we het toch apart moeten aanvragen als festival?' Van Houte laat even een stilte vallen, maar gaat dan onversaagd door. 'Ik kan niet zeggen dat er in Amsterdam niet geïnvesteerd wordt in jongeren. De groep die de eerste redactie van Breakin'Walls vormde, is de groep Likeminds geworden, een productiekern van jongeren die niet via kunstvakonderwijs het theater in zijn gegroeid. Zij hebben wel geld voor vier jaar gekregen. Dus je ziet wel dat er op andere plekken geïnvesteerd wordt in jongeren.'
Aan de muur hangen posters van voorstellingen en festivals die er aan komen. De Val van Camus hangt naast het Marokko Festival. 'Heeft Frascati een identiteit?' vraag ik.
'In onze missie staat dat we "de nieuwe theater cultuur" willen stimuleren, die volgens ons voortkomt uit de confrontatie van culturen en generaties op dit moment. En daar proberen we een bijdrage aan te leveren. Onze taak is om de twee culturen bij elkaar te brengen. Aan de ene kant wat ze vroeger 'allochtonentheater' noemden en aan de andere kant het eigentijds, experimenteel theater. Dat doe je door alles simultaan te programmeren. De twee publieksgroepen ontmoeten elkaar dan, maar ook de makers van beide voorstellingen. Het tweede wat we doen, is met ons productiehuis groepen uitnodigen om met elkaar te werken. Samen een voorstelling maken.'
Is het niet moeilijk om het publiek dat normaal voor één soort theater kwam naar die samenwerkingsverbanden te krijgen?
'Voor sommige dingen is geen publiek,' zegt Van Houte. 'Dat moet je opbouwen. We hebben ook nog niet het publiek dat we willen. Frascati heeft nog niet een heel gemengd publiek. Voor een heleboel dingen hebben we een heel erg wit publiek. En soms hebben we een heel zwart publiek. Als we hier een Marokkaanse voorstelling hebben, dan zijn we heel blij als er twintig Marokkanen in de zaal zitten. Breakin'Walls is een uitzondering. Het publiek daarvan is heel gemengd. Maar dat zijn jongeren. Jongeren zijn sowieso gemengd. Dat is de toekomst. We hopen bij Breakin'Walls het publiek te kweken dat we vast kunnen houden.
Eerste generatie migranten zijn niet onze doelgroep. We zitten met een aanbod waar eigentijdse vormen het belangrijkste element vormen. We programmeren geen traditionele kunst. Daarvoor zijn wij niet de plek.'
Wat voor plek is Frascati op gebied van personeel?
'We werken ook in De Brakke Grond, en werken samen met De Engelenbak wat de kassa betreft. Op onze loonlijst staan vijftig mensen (ongeveer 30 FTE). Er is een zakelijk leider en een artistiek directeur. En een programmeringsafdeling die twee vrouw sterk is en een productiehuis.
Diversiteit in het personeelsbeleid hebben we tot een prioriteit gemaakt. Het gaat niet vanzelf, je kunt er wel heel erg in geloven, maar de uitvoering ervan gaat niet zo snel als je zou willen. We moeten ons er continu voor behoeden dat we een monocultureel bedrijf blijven. Wanneer we vacatures hebben kijken we op een andere manier naar de functies, niet alleen naar de vereisten voor die functie, maar ook naar wat voor competenties we er in huis bij willen hebben. Vroeger zochten we meer naar mensen die goed bij ons pasten. Nu zoek je juist naar knowhow uit anderen kringen dan je al in huis hebt. Dat wordt als extra kwaliteit beoordeeld in sollicitatiegesprekken, of iemand iets inbrengt wat we nog niet hadden.'
De thee is op. De regen valt nog steeds met bakken uit de hemel. 'Zijn er nog vacatures?' vraag ik.